Raunir (tveggja) sauðfjárbænda.

Í Bændablaðinu 30. júlí 2020 eru tvær frásagnir sem gefa innsýn í hve erfitt það getur verið að vera sauðfjárbóndi. Sú fyrri segir frá glímunni við ráðuneyti landbúnaðarmála, en sú seinni frá glímunni við sauðkindina sjálfa.

Báðar eru greinarnar aðsendar og skrifaðar af þeim sem gerst þekkja efnið sem til umfjöllunar er, annar er sauðfjárbóndi, en hinn er áhugamaður um íslensku sauðkindina eins og þar segir.

Sá fyrri, sá sem glímir við ráðuneytið um ,, þátt í innlausnarmarkaði með greiðslumark sauðfjár“. Og ef rétt er skilið, varð niðurstaðan ekki góð, en þar sem við erum ekki innvígð né innmúruð í hið dularfulla kerfi sem búgreinin er rekin í, verður að játast að við vitum ekkert um hvað átt er við.

Ekki er samt ástæða til að örvænta því skýringarnar koma í löngum bunum:

Fyrst hnjótum við um ,, reglugerð nr. 1009/2019“ og margs fleira verðum við vísari, því til sögunnar eru tilgreindar alls kyns reglugerðarnúmer og klásúlur sem við botnum afar lítið í, en niðurstaða greinarhöfundar af glímunni við ráðuneyti landbúnaðarmála er ekki góð eftir því sem fram kemur.

Þó greinin sé nær óskiljanleg þeim sem ekki eru djúpt sokknir í sauðfjárrækt, þá áttum við okkur á því að rekstrarumhverfi búgreinarinnar er bæði furðulegt og skrýtið.

Sauðfjárrækt snýst ekki eingöngu um að framleiða sauðfjárafurðir, því búskapurinn snýst a.m.k. líka um að framleiða, eða ávinna sér með einhverju móti rétt til rýmri aðgangs að fjármunum ríkissjóðs og til þess þurfa menn greinilega að vera vel að sér í reglugerðum af ýmsu tagi.

Við höldum það allavega, því ,,til einhvers eru hrútarnir skornir“ og til einhvers er verið að eyða orku í glímuna við stjórnsýsluna og tilgangurinn er væntanlega að tryggja betur sinn hag.

Í þessu tilfelli var ferðin ekki farin til fjár og það er kunnuglegt, því þekkt er að kerfi eins og það sem greinarhöfundur er að reyna að gefa okkur innsýn í, eru ekki til þess ætluð að allir séu jafnir og oftar en ekki eru þau þannig sett upp að tryggt sé að sumir séu jafnari en aðrir.

Víkjum okkur nú að hinum, sem glímir við sauðkindina í orðsins fyllstu merkingu og upplýsir okkur sem lesum: um að skepnan er ekki öll þar sem hún er séð og að af henni eru til nokkrar tegundir eða öllu heldur undirflokkar, sem ganga undir samheitinu ,,girðingarollur“.

Girðingarollurnar skiptast síðan upp í eftirfarandi flokka: 

Stökkvarann, Smuguna, Brotvélina og Moldvörpuna.

Hvort allt er þar með upp talið vitum við ekki með vissu, en höllumst helst að því að margt megi upp telja til viðbótar, því kindin er bæði kindarleg og margslungin skepna, bæði til jarms og æðis.

Hvað sem þessum hugleiðingum líður styðjum við af heilum hug að verð á kindakjöti verði hækkað til muna í komandi sláturtíð svo sem sauðfjárbændur hafa krafist.

Hvernig það verður gert er ekki gott að segja, en lengi er hægt að moka úr tómri tunnu og ríkissjóður mun vera slíkt gímald.